Lễ hội Obon Nhật Bản là một trong những ngày lễ thiêng liêng và quan trọng nhất, thể hiện lòng biết ơn và tưởng nhớ đến tổ tiên. Được tổ chức vào giữa mùa hè, lễ hội này mang nhiều ý nghĩa tâm linh sâu sắc, nơi mọi người cùng nhau tưởng nhớ và vinh danh những người đã khuất. Cùng tintucnhatban.net tìm hiểu nhé!
Nguồn gốc lễ hội Obon
Lễ hội Obon không chỉ đơn thuần là một sự kiện văn hóa mà còn mang trong mình một câu chuyện cảm động về tình yêu thương gia đình và sự kết nối giữa hai thế giới sống và chết. Theo truyền thuyết, lễ hội này bắt nguồn từ câu chuyện của Mokuren, một người con trai sử dụng phép thuật để tìm kiếm mẹ mình. Sau khi phát hiện ra rằng mẹ đã qua đời, Mokuren cầu nguyện với Phật để giúp mẹ được siêu thoát.
Lễ hội Obon không chỉ có giá trị tâm linh mà còn phản ánh nền văn hóa phong phú của Nhật Bản. Trong xã hội hiện đại, những giá trị truyền thống vẫn luôn được giữ gìn. Obon trở thành dịp để mọi người quay về quê hương, sum họp bên gia đình, cùng nhau ôn lại kỷ niệm và chia sẻ những câu chuyện về tổ tiên.
Thời gian tổ chức lễ hội Obon
Bon tháng 7 (15/7 dương lịch)
Lễ hội Obon tháng 7 thường được tổ chức vào ngày 15 tháng 7 theo lịch dương. Đây là thời điểm mà nhiều vùng miền, đặc biệt là ở miền Tây Nhật Bản, lựa chọn để tôn vinh tổ tiên. Sự kiện này thường kéo dài nhiều ngày, bắt đầu từ việc chuẩn bị đón tổ tiên cho đến khi tiễn đưa linh hồn vào cuối lễ.
Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, các hoạt động như viếng mộ, làm bánh cúng, và múa Bon Odori đều diễn ra sôi nổi. Mọi người cùng nhau tham gia vào các nghi thức truyền thống, tạo nên không khí ấm áp và đầy ý nghĩa. Hình ảnh những ngọn lửa đốt lên để chỉ đường cho linh hồn trở về khiến không khí lễ hội thêm phần trang nghiêm và thiêng liêng.
Bon cũ (15/7 âm lịch)
Nhiều vùng miền khác ở Nhật Bản lại chọn thời điểm 15 tháng 7 âm lịch để tổ chức lễ hội Obon. Đây cũng là một phong tục lâu đời, nhấn mạnh sự đa dạng trong cách tổ chức lễ hội. Dù khác nhau về thời gian, nhưng tất cả đều có một điểm chung đó là sự tôn kính và nhớ về tổ tiên.
Bon tháng 8 (15/8 dương lịch)
Tháng 8 cũng là thời điểm phổ biến để tổ chức lễ Obon, đặc biệt là ở miền Bắc Nhật Bản. Thời gian này trùng với kỳ nghỉ mùa hè, nên nhiều gia đình có điều kiện thuận lợi để về quê hương tổ chức lễ hội. Trong những ngày này, các hoạt động vui vẻ như múa hát, ăn uống, và tham gia các trò chơi dân gian trở nên rất sôi nổi.
Các nghi thức trong lễ hội Obon
Chuẩn bị đón tổ tiên
Ngày 12 tháng 7, các gia đình bắt đầu chuẩn bị cho lễ hội bằng việc làm ngựa (dưa leo) và bò (cà tím) từ rau củ. Đây là một phong tục đặc trưng nhằm thể hiện cách mà con cháu mời tổ tiên về thăm. Không chỉ là một món ăn, mà còn là một biểu tượng thể hiện lòng hiếu thảo của con cái.
Những chiếc ngựa dưa leo và bò cà tím được trang trí rất đẹp mắt, thường có hình dáng và màu sắc sinh động. Khi hoàn tất, chúng sẽ được đặt ở nơi trang trọng trong nhà để chào đón linh hồn tổ tiên trở về. Đây là một phần không thể thiếu trong nghi thức đón tổ tiên trong lễ hội Obon.
Lễ đón các linh hồn
Ngày 13 là ngày lễ đón linh hồn, các gia đình đốt lửa (Michishirube) để chỉ đường cho các linh hồn trở về. Ngọn lửa không chỉ là ánh sáng dẫn đường mà còn mang lại cảm giác ấm cúng và thiêng liêng. Trong không khí hân hoan, mọi người cùng nhau quây quần bên đống lửa, kể cho nhau nghe những câu chuyện về tổ tiên và cùng hòa mình vào điệu múa Bon Odori.
Điệu múa này không chỉ đơn giản là một hoạt động giải trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Những vòng tay nắm chặt, những bước chân nhịp nhàng thể hiện sự kết nối giữa hai thế giới – thế giới của người sống và thế giới của tổ tiên.
Hoạt động viếng mộ và cúng tế
Vào các ngày 14 và 15, mọi người thực hiện các nghi thức viếng mộ và cúng tế tổ tiên. Việc dọn dẹp mộ phần, cúng bái bánh trái, hoa quả là cách thể hiện lòng biết ơn và tôn kính của con cháu đối với tổ tiên. Mỗi hoạt động đều được thực hiện với sự thành tâm, đem lại không khí trang trọng cho lễ hội.
Các buổi cúng lễ thường có sự tham gia của toàn thể gia đình, cùng nhau cầu nguyện cho linh hồn tổ tiên được siêu thoát. Điều này không chỉ giúp duy trì truyền thống mà còn gắn kết tình cảm gia đình. Những khoảnh khắc ấy trở thành kỷ niệm quý báu, lưu giữ mãi trong lòng mỗi người.
Món ăn truyền thống trong lễ hội Obon
Các loại bánh cúng Obon
Trong lễ hội Obon, các loại bánh cúng luôn là một phần không thể thiếu. Một số loại bánh tiêu biểu như bánh khảo, bánh Mukaedango, Ohagi, và Soumen. Những món bánh này không chỉ được dùng để cúng bái mà còn được thưởng thức trong gia đình, tạo nên sự gắn kết giữa các thế hệ.
Bánh khảo, một loại bánh làm từ bột gạo, thường được dùng để cúng tổ tiên. Bánh có vị ngọt nhẹ và được trang trí đẹp mắt. Bánh Mukaedango là món ăn truyền thống, thường được làm từ bột gạo nếp và có nhiều loại nhân khác nhau, cũng được dùng trong lễ cúng.
Ý nghĩa của từng món ăn trong lễ hội
Mỗi món ăn trong lễ hội Obon đều mang một ý nghĩa riêng. Bánh Mukaedango tượng trưng cho sự no đủ và sung túc, trong khi bánh Ohagi lại mang thông điệp về việc bày tỏ lòng hiếu thảo. Soumen, món mì lạnh thơm ngon, thể hiện mong muốn cho linh hồn tổ tiên được thanh thản và không phải chịu đựng cảnh nóng bức.
Tất cả những món ăn này không chỉ để cúng bái mà còn là cầu nối giữa các thế hệ. Chúng nhắc nhở chúng ta về nguồn cội, về quá khứ và về giá trị của gia đình. Hương vị của những món ăn này khiến cho ngày lễ trở nên đặc biệt hơn, vừa mang lại niềm vui vừa gợi nhớ về những ký ức đẹp đẽ.